DES کۆدکردن و کۆدکردنەوە بە شێوەی ئۆنلاین

DES یان DESede ، ئەلگۆریتمێکی کلیلی سیمیتری بۆ کۆدکردنی داتا ئەلیکترۆنییەکان، جێنشینی... DES(ستانداردی کۆدکردنی زانیاری) و کۆدکردنی پارێزراوتر لە DES دابین دەکات. DES کلیلی دابینکراوی بەکارهێنەر دەشکێنێت بۆ سێ کلیلی لاوەکی وەک k1، k2 و k3. پەیامێک سەرەتا بە k1 کۆد دەکرێت، پاشان بە k2 کۆد دەکرێتەوە و دووبارە بە k3 کۆد دەکرێتەوە. قەبارەی کلیلی DESede 128 یان 192 بیتە و قەبارەی بلۆکەکان 64 بیتە. 2 شێوازی کارکردن هەیە- سێ ECB (کتێبی کۆدی ئەلیکترۆنی) و سێ CBC (Cipher Block Chaining).

لە خوارەوە ئامرازی بێبەرامبەری ئۆنلاین دەخەینەڕوو کە کۆدکردن و کۆدکردنەوە DES لەگەڵ دوو شێوازی کارکردن بۆ هەر دەقێکی سادە دابین دەکات.

هەر بەهایەکی کلیلی نهێنی کە تۆ دایدەنێیت، یان ئێمە دروستی دەکەین لەم ماڵپەڕەدا هەڵناگیرێت، ئەم ئامرازە لە ڕێگەی URL ی HTTPS دابین دەکرێت بۆ دڵنیابوون لەوەی کە هەر کلیلێکی نهێنی ناتوانرێت بدزرێت.

کۆدکردنی DES

• هەڵبژاردنی کلیل:DES سێ کلیل بەکاردەهێنێت، کە بە شێوەیەکی گشتی بە K1، k2، k3 ناودەبرێن. درێژی هەر کلیلێک ٥٦ بیتە، بەڵام بەهۆی بیتەکانی پاریتی قەبارەی کلیلی کاریگەر ٦٤ بیتە بۆ هەر کلیلێک.
• پرۆسەی کۆدکردن::
  • بە K1 کۆد بکەبلۆکی دەقی سادە سەرەتا بە بەکارهێنانی کلیلی یەکەمی K1 کۆد دەکرێت، لە ئەنجامدا دەقی کۆد C1 دروست دەبێت
  • کۆدکردنەوە بە K2:پاشان C1 بە بەکارهێنانی کلیلی دووەمی K2 کۆد دەکرێتەوە، ئەنجامێکی نێوان بەرهەم دەهێنێت.
  • بە K3 کۆد بکە:لە کۆتاییدا، ئەنجامی ناوەندی دووبارە کۆد دەکرێتەوە بە بەکارهێنانی کلیلی سێیەمی K3 بۆ بەرهەمهێنانی دەقی کۆتایی C2.

DES کۆدکردنەوە

• پرۆسەی کۆدکردنەوە:
  • دیکریپت بە K3دەقی کۆدکراوی C2 بە بەکارهێنانی کلیلی سێیەمی K3 کۆد دەکرێتەوە بۆ بەدەستهێنانی ئەنجامێکی نێوان.
  • بە K2 کۆد بکە:پاشان ئەنجامی نێوان بە بەکارهێنانی کلیلی دووەمی K2 کۆد دەکرێت، ئەنجامێکی تری نێوان بەرهەم دەهێنێت.
  • کۆدکردنەوە بە K1:لە کۆتاییدا ئەم ئەنجامە بە بەکارهێنانی یەکەم کلیلی K1 کۆد دەکرێتەوە بۆ بەدەستهێنانی دەقی سادەی ڕەسەن.

بەڕێوەبردنی کلیل

• قەبارەی کلیل:هەر کلیلێک لە DES درێژییەکەی 56 بیتە، لە ئەنجامدا قەبارەی کلیلی کاریگەر کۆی گشتی 168 بیت (بەو پێیەی K1، K2 و K3 بە یەکەوە بەکاردەهێنرێن).
• بەکارهێنانی کلیل:K1 و K3 دەتوانن هەمان کلیل بن بۆ گونجانی پاشەکشە لەگەڵ DES ستاندارد، بەڵام پێشنیار دەکرێت کە K2 جیاواز بێت بۆ بەرزکردنەوەی ئاسایش.

ڕەچاوکردنی ئاسایش

• DES بە پارێزراو دادەنرێت بەڵام تاڕادەیەک خاو دەبێتەوە بە بەراورد بە ئەلگۆریتمەکانی مۆدێرن وەک AES.
• بەهۆی درێژی کلیلەکەیەوە، 3DES ئامادەیە بۆ هەندێک هێرش و چیتر پێشنیار ناکرێت بۆ بەرنامە نوێیەکان کە بەدیلەکانی باشتر (وەک AES) بەردەستن.

DES لە سیستەمی میراتیدا لە بەکارهێناندا دەمێنێتەوە کە گونجان لەگەڵ DES پێویستە، بەڵام بەرنامە مۆدێرنەکان بە شێوەیەکی گشتی بەکاریدەهێنن AES بۆ کۆدکردنی هاوسەنگ بەهۆی کارایی و ئاسایشی بەهێزی.

ڕێنمایی بەکارهێنانی کۆدکردنی DES

هەر دەقێکی سادە یان وشەی نهێنی کە دەتەوێت کۆدی بکەیت داخڵ بکە. دوای ئەوە لە درۆپ داونەوە دۆخی کۆدکردن هەڵبژێرە. لە خوارەوە دۆڵی ئەگەری دەخەینەڕوو:

• بانکی ناوەندی ئەوروپا: لەگەڵ دۆخی ECB، هەر دەقێک دابەش دەکرێت بەسەر چەندین بلۆکدا، و هەر بلۆکێک بە کلیلی دابینکراو کۆد دەکرێت و لێرەوە بلۆکی دەقی سادەی هاوشێوە کۆد دەکرێت بۆ بلۆکی دەقی سیفەری هاوشێوە. لێرەوە ئەم شێوازە کۆدکردنە بە کەمتر پارێزراو دادەنرێت لە چاو دۆخی CBC. هیچ IV پێویست نییە بۆ دۆخی ECB چونکە هەر بلۆکێک کۆدکراوە بۆ بلۆکی دەقی سیفەری هاوشێوە. لەبیرت بێت، بەکارهێنانی IV دڵنیای دەدات لەوەی کە دەقە سادەکانی هاوشێوە کۆد دەکرێن بۆ دەقە کۆدەکانی جیاواز.

• سی بی سی: دۆخی کۆدکردنی CBC بە پارێزراوتر دادەنرێت بە بەراورد بە دۆخی ECB، چونکە CBC پێویستی بە IV هەیە کە یارمەتیدەرە لە هەڕەمەکیکردنی کۆدکردنی بلۆکە هاوشێوەکان بە پێچەوانەی دۆخی ECB. قەبارەی ڤێکتەری دەستپێکردن بۆ دۆخی CBC دەبێت 64 بیت بێت واتە دەبێت 8 پیت درێژ بێت واتە 8*8 = 64 بیت