DES kumbe DESede , algorithm ya symmetric-key yo fihla data ya elektroniki, i mutlhandlami wa DES(Xiyimo xa ku Fihla Data) . naswona yi nyika vuhlayiseki lebyi sirhelelekeke ku tlula DES. DES yi hahlula xilotlelo lexi nyikiweke hi mutirhisi hi swilotlelo swinharhu leswitsongo tanihi k1, k2, na k3. Rungula ri pfaleriwa hi k1 ku sungula, ivi ri pfuriwa hi k2 ivi ri pfaleriwa nakambe hi k3. Sayizi ya xilotlelo xa DESede i 128 kumbe 192 bit naswona yi block sayizi ya 64 bit. Ku ni tindlela ta 2 to tirha—Triple ECB (Buku ya Tikhodi ta Elektroniki) na Triple CBC (Cipher Block Chaining).
Laha hansi i xitirhisiwa xa mahala xa inthanete lexi nyikaka ku fihla ka DES na ku pfula hi tindlela timbirhi ta ntirho eka tsalwa rihi na rihi ro olova.
Nhlayo yihi na yihi ya xilotlelo xa xihundla leyi u yi nghenisaka, kumbe leyi hi yi tumbuluxaka a yi hlayisiwi eka sayiti leyi, xitirhisiwa lexi xi nyikiwa hi ku tirhisa URL ya HTTPS ku tiyisisa leswaku swilotlelo swihi na swihi swa xihundla a swi nge yiviwi.
Ku fihla ka DES
- Nhlawulo wa Xilotlelo:DES yi tirhisa swilotlelo swinharhu, hi ntolovelo swi vuriwa K1, k2, k3. Xilotlelo xin’wana na xin’wana xi lehe 56 wa tibits, kambe hikokwalaho ka ti parity bits, sayizi ya xilotlelo lexi tirhaka i 64 wa tibits hi xilotlelo.
- Endlelo ro fihla::
- Encrypt hi K1Xibokisana xa matsalwa yo olova xi sungula ku pfaleriwa hi ku tirhisa xilotlelo xo sungula xa K1, leswi endlaka leswaku ku va na tsalwa ra xihundla ra C1
- Decrypt hi K2:Kutani C1 yi pfuriwa hi ku tirhisa xilotlelo xa vumbirhi xa K2, ku humesa mbuyelo wa le xikarhi.
- Encrypt hi K3:Eku heteleleni, mbuyelo wa le xikarhi wu pfaleriwa nakambe hi ku tirhisa xilotlelo xa vunharhu xa K3 ku humesa tsalwa ro hetelela ra xihundla C2.
DES Ku pfuriwa ka xihundla
Ku decryption eka DES kahlekahle i ku tlhelela endzhaku ka encryption:
- Endlelo ro Pfuxeta Xihundla:
- Decrypt hi K3Tsalwa ra xihundla C2 ri pfuriwa hi ku tirhisa xilotlelo xa vunharhu xa K3 ku kuma mbuyelo wa le xikarhi.
- Encrypt hi K2:Mbuyelo wa le xikarhi wu tlhela wu pfaleriwa hi ku tirhisa xilotlelo xa vumbirhi xa K2, ku humesa mbuyelo wun’wana wa le xikarhi.
- Decrypt hi K1:Eku heteleleni, mbuyelo lowu wu pfuriwa hi ku tirhisa xilotlelo xo sungula xa K1 ku kuma tsalwa ro sungula ro olova.
Vulawuri bya Xilotlelo
- Vukulu bya Xilotlelo:Xilotlelo xin’wana na xin’wana eka DES xi lehe 56 wa tibiti, leswi endlaka leswaku ku va na sayizi ya xilotlelo lexi tirhaka hinkwaxo xa 168 wa tibiti (tanihi leswi K1, K2 na K3 swi tirhisiwaka hi ku landzelelana).
- Matirhiselo ya Nkoka:K1 na K3 swi nga va xilotlelo xin’we xa ku fambisana ka le ndzhaku na DES ya ntolovelo, kambe swi ringanyetiwa leswaku K2 yi hambana ku ndlandlamuxa vuhlayiseki.
Swilo Leswi Langutisiwaka hi Vuhlayiseki
- DES yi tekiwa yiri leyi sirhelelekeke kambe yi nonoka swinene loko yi pimanyisiwa na ti algorithms ta manguva lawa tofana na AES.
- Hikwalaho ka ku leha ka yona ka xilotlelo, 3DES yi hlaseriwa hi ku olova eka minhlaselo yo karhi naswona a ya ha bumabumeriwi eka switirhisiwa leswintshwa laha swin’wana swo antswa (ku fana na AES) swi kumekaka.
DES yi tshama yi ri karhi yi tirhisiwa eka tisisiteme ta ndzhaka laha ku lavekaka ku fambisana na DES, kambe matirhiselo ya manguva lawa hi ntolovelo ya tirhisa AES ya ku fihla ka symmetric hikwalaho ka vukorhokeri bya yona na vuhlayiseki lebyi tiyeke.
Nkongomiso wa Matirhiselo ya Encryption ya DES
Nghenisa tsalwa rihi na rihi ro olova kumbe phaswedi leyi u lavaka ku yi fihla. Endzhaku ka sweswo, hlawula ndlela yo fihla eka leswi nga ehansi. Laha hansi ku na minkova leyi nga kotekaka:
-
ECB: 1.1. Hi movha wa ECB, tsalwa rin’wana na rin’wana ri avanyisiwile hi swiyenge swo tala, naswona xibokisana xin’wana na xin’wana xi pfaleriwile hi xilotlelo lexi nyikiweke naswona hikokwalaho swibokisana swa matsalwa yo olova leswi fanaka swi pfaleriwile eka swibokisana swa matsalwa ya xihundla leswi fanaka. Hikwalaho, ndlela leyi yo fihla yi tekiwa yi nga sirhelelekanga ngopfu ku tlula movha wa CBC. Ku hava IV leyi lavekaka eka movha wa ECB tanihileswi xibokisana xin’wana na xin’wana xi pfaleriweke eka swibokisana swa matsalwa ya xihundla lama fanaka. Tsundzuka, ku tirhisiwa ka IV swi tiyisisa leswaku matsalwa yo olova lama fanaka ya pfaleriwile eka matsalwa yo hambana ya xihundla.
-
CBC: Mode ya encryption ya CBC yi tekiwa yi sirhelelekile swinene loko yi pimanisiwa na mode ya ECB, tani hileswi CBC yi lavaka IV leyi pfunetaka eka ku randomizing encryption ya ti block leti fanaka ku hambana na movha wa ECB. Sayizi ya vector yo sungula ya movha wa CBC yi fanele ku va 64 bit leswi vulaka leswaku yi fanele ku leha 8 wa swihlawulekisi i.e., 8*8 = 64 bits